Hoge rivierwaterafvoer samen met kruiend ijs was vroeger het recept voor dijkdoorbraken in het rivierengebied tussen Maas en Waal, zoals in 1809, 1855, 1861 en 1926. Door de klimaat-verandering zien we geen ijsschotsen meer op de Waal, maar nu komt bij hevige regenval in Duitsland het rivierwater extreem hoog tegen de dijk. In 1995 was er een bijna-doorbraak!
Oudejaarsdag 1926
De overstroming van 1926 begon op Oudejaarsdag 1925. Bij Overasselt brak de dijk door en in de dagen erna liep het gebied langs de Maas, de Waal en de IJssel onder water. Door het water en het ijs werden drieduizend huizen beschadigd en verwoest.
In 1993 overstroomde in Limburg achttienduizend ha land tussen Roermond en Venlo. De dorpen Itteren en Borgharen liepen onder. In Borgharen bereikt de Maas een hoogte van 45,90 meter boven NAP. Ongeveer twaalfduizend mensen werden geëvacueerd. De totale schade bedroeg 254 miljoen gulden.
1995: evacuatie uit de Betuwe
In januari 1995 werd het gebied langs de Maas opnieuw getroffen door grootschalige overstromingen. In de weken daarvoor was stroomopwaarts in Duitsland, Frankrijk en België enorm veel neerslag gevallen en het bleef regenen. Die watermassa kwam de Maas en Rijn afzakken richting Nederland. Itteren en Borgharen overstroomden, net als in 1993.
Op maandag 30 januari moesten de inwoners uit de Bommelerwaard vertrekken. De dag erna moesten ook de inwoners van de Tielerwaard, Het Land van Maas en Waal en de Culemborger-waard hun huizen verlaten. Weer een dag later leek het alsof de Waaldijk bij Ochten het zou begeven. Iedereen in de Neder-Betuwe moest toen hals over kop weg! Uiteindelijk moesten ruim tweehonderdduizend mensen evacueren. Donderdag 2 februari begon het water te zakken en op 4 februari mochten de eerste bewoners terug naar huis.
Als de dijken daadwerkelijk waren doorgebroken, zouden vele plaatsen in de Betuwe, de Bommeler-waard en het Land van Maas en Waal tot bijna vijf meter onder water hebben gestaan. In antwoord op het hoge rivierwater in 1993 en 1995 werd het Deltaplan Grote Rivieren opgesteld om alle noodzakelijke dijkverzwaringen te realiseren.
Inmiddels is de landelijke normering voor dijken aangescherpt en worden alle noodzakelijke dijkversterkingen in heel Nederland gecoördineerd vanuit het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP), dat weer onderdeel is van het Deltaprogramma. Het doel van het HWBP is om alle primaire keringen op een sobere en doelmatige wijze te versterken. Het HWBP is een enorme klus, die volgens de huidige planning pas in 2050 helemaal klaar is.
